لە بەروارى ١٥ تشرینى یەکەمەوە بۆ بەروارى ۲٨ کانوونى یەکەم
۱٥ـی تشرینی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: ئەو لێدوانانەی کە دژ بە نەجەفی شەریف دراون رەتدەکاتەوە
ئیئتلافی نەسڕ رەتکردنەوەی و سەرکۆنەکردنی خۆی دووپاتدەکاتەوە بۆ ئەو لێدوانە نابەرپرس و خراپەکارانەیەی کە دژ بە نەجەفی شەریف دراون جا لەلایەن هەر کەس و لایەنێکەوە کرابن، وبە شێواندنی مێژووی هەژمار دەکات کە ئامانجی لەناوبردنی هەڵوێستە نەگۆڕ و پەرەنسیپییەکانی عیڕاق و مەرجەعیەتە لە هەمبەر فەڵەستین و مافە ڕەواکانیدا، ورەتکردنەوەی کەیانی زایۆنیزمی داگیرکەر.
وئیئتلافی نەسڕ ئاماژە دەکات بۆ ئەوەی کە وەها لێدوانگەلێک زیان دەگەیەنێت بە وێنەی عیڕاق و مێژووی گەلەکەی و هەڵوێستی سیمبوڵەکانی.
---
۱۷ـی تشرینی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: هێرشکردن بۆ سەر بارەگا و موڵکی گشتی و تایبەت رەتدەکەینەوە، وبانگەواز دەکەین بۆ یەکڕیزیی نیشتیمانی
ئیئتلافی نەسڕ جەختدەکاتەوە لە رەتکردنەوەی خۆی بۆ هێرشکردنە سەر بارەگا و موڵکە گشتی و تایبەتەکان لە بەغدادی پایتەخەت و شوێنەکانی تردا، وسەرکۆنەی سیاسەتی سووتاندنی ئاڵاکان دەکات، هەروەها هەر جۆرە ئاڵۆزییەک کە ببێت بەهۆکاری لاوازبوونی یەکڕیزیی نیشتیمانی، وئیئتلافەکە داواکارە لە حکومەت بە ئەرکەکانی خۆی هەڵسێت بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیریی و سەپاندنی سەروەریی دەوڵەت.
هەروەها ئیئتلافەکە پێی وایە، حەشدی شەعبی و پێشمەرگە هاوشانی یەکتر جەنگان دژ بە تیرۆر بەهاوشێوەی رشتەکانی تری هێزە چەکدارەکانمان، وهیچ ژیرییەکی تێدا نییە تۆی دژایەتی لەنێوانیاندا بڕوێنرێت، یان تەوزیفکردنیان بۆ ئەژیندای سیاسی و هەڵبژاردن. و"نەسڕ" داواکارە لە هەموو ئاستە سیاسییەکان ئاگەداری ئەوە بن کە لێدوانی نابەرپرسانە نەدەن ، یان ئەنجامدانی کردەگەلێک کە پێکەوە ژیانی ئاشتیانە و یەکڕیزی نیشتیمانی جێلەق بکات، بەتایبەتی لەم دۆخەدا کە وڵاتەکە رووبەڕووی ئاڵەنگاری چارەنووسساز دەبێتەوە.
---
۱٨ـی تشرینی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: داواکاری لێکۆڵینەوەیەکی دادپەروەرین لە تاوانەکەی فەرحاتییە و کۆتاییهێنان بە تەوزیفکردنی سیاسی
لە کاتێکدا "ئیئتلافی نەسڕ" سەرکۆنەی ئەو تاوانە جەرگبڕە دەکات کە لە ناحیەی فەرحاتییەی پارێزگای سەلاحەدیندا روویدا، هاوکات داواکاری لێکۆڵینەوەیەکی دادپەروەرانەیە بۆ ئاشکراکردنی تاوانباران و تەسلیمکردنیان بە دادگا، لەپێناو بەجێهێنانی عەدالەت و بەرگریکردن لە گەل و چەسپاندنی سەروەریی دەوڵەت.
هەروەها "ئیئتلافی نەسڕ" جەختدەکاتەوە لەوەی گەمارۆدانی تیرۆری داعشی و تایفەگەری قێزەوەن و لەدەستدەرچوونی چەک و فەوزای سیاقەکانەوە بەدەست نایەت بەبێ هاوئاهەنگی نێوان سەروەریی یاسا و هوشیاری گەل و یەکڕیزی نیشتیمانی لەپێناو رووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگ و فیتنەکان، دوور لە هەوڵەکانی تێکەڵکردنی کاغەزەکان و تەوزیفکردنی سیاسی و هەڵبژاردن.
هاوکات "ئیئتلافی نەسڕ" داواکارە لە حکومەت چاوبخشێنێتەوە بە پلانە ئەمنییەکانی شارەکان و ئەو هێزانەی کە پاراستنی ناوچەکانیان لە ئەستۆدایە و وەگەڕخستنی هەوڵی هەواڵگری و دەستپێشخەری لە لێدانی تیرۆر و پاڵپشتیکردنی بە پلانێکی ئەمنی لەبار و بەشداریپێکردنی چالاکییە کۆمەڵایەتییە خۆچێیەکان لەگەڵ دەزگاکانی دەوڵەتدا بەمەبەستی بەدەستهێنانی ئاسایش کۆمەڵایەتی وڵات.
---
۲٨ـی تشرینی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: لیدوانەکانی بەرزانی هەوڵێکە بۆ تێکەڵکردنی کاغەزەکان
"ئیئتلافی نەسڕ" تەواوی ئەو لێدوانانەی کە گوایە لەلایەن بەڕێز مەسعوود بەرزانییەوە دراون رەتدەکاتەوە و بە نادرووستی دەزانێت، لەمەڕ شاندی عیڕاقی ئیتیحادی سەبارەت بە دیاریکردنی هێڵی بەرکەوتنی نێوان هێزە عیڕاقییەکان و هێزی پێشمەرگە لە ساڵی ۲۰۱۷ـدا، وئیئتلافەکە جەختدەکاتەوە لە نادرووستی ئەو پڕوپاگەندانەی کە باس لە بوونی کەسانی ناعیڕاقی دەکات لە دانووستانەکاندا، وپێی وایە ئەمە شێواندنی راستییە مێژووییەکانە، وشێواندنی سەروەری حکومەتی عیڕاقییە، وهەوڵێکە بۆ تێکەڵکردنی کاغەزەکان.
دیکۆمێنتەکان ئەوە پشتڕاستدەکەنەوە کە شاندی دانوستانکاری ئەو کاتی حکومەتی عیڕاقی پێکهاتبوو تەنیا لە: <<فەریقی ئەول روکن عوسمان غانمی سوپا سالار، وفەریق روکن سەعەد عەلاق سەرۆکی هەواڵگری سەربازی، وفەریق روکن مەناف تمیمی جێگری فەرماندەی دەزگای دژەتیرۆر>> کە ئەمانە ئێستاش لە ژیاندان، وخاوەنی پێگەی خۆیانن لە دەوڵەتدا و دەتوانن پرسیاران لێ بکەن.
وجەختیشدەکەینەوە: کە هۆکاری سەرەکی دژایەتیکردنی عەبادی و کارکردن بۆ لادانی لە ئێستا و رابردوودا، بەهۆی ئەو پەیڕەوە نیشتیمانپەروەرەوەیەتی کە گرتوێتییە بەر، هەروەها بەهۆی پاراستنی سەروەریی ویەکپارچەیی وڵات بەبێ هیچ لاسەنگبوونێک بۆ هیچ لایەنێکی دیاریکراو، هاوکات بەهۆی ئەوەی کە بەدرێژایی حکومڕانییەکەی، وسەرباری ئەو شەڕ و ئاستەنگە ئاڵۆزانەی کە رووبەڕوویان بویەوە لەپێناو لەناوبردنی تیرۆر و پاراستنی یەکپارچەیی وڵات و بەدەستهێنانی سەقامگیری ئابووری و کۆمەڵایەتی و ئەمنی، عەبادی بەهەموو شێوەیەک هەوڵیدا قەیرانی <<ریفراندۆم>> بەرۆحێکی ئاشتیخوازانە و سۆلیدار و لەسەر بنەمای بەرژەوەندی هاوبەش و نەڕشتنی خوێن چارەسەر بکات، بەڵام دەبێت ئەوەش بزانین کە عەبادی ئامادە نەبوو دەستبەرداری ئەرکە دەستووری و نیشتیمانییەکانی خۆی بێت لەژێر فشاری هەردۆخێکدا بوبێت، بۆیە بەشێوەیەکی حەکیمانە خوێنی عیڕاقییەکان و یەکپارچەیی دەوڵەت و پێکەوە ژیانی دادپەروەرانەی پاراست، وبەشێوەیەکی خۆڕاگرانە پابەندی فەرزەکانی سەروەریی دەوڵەت بوو لە بڕیار و سیاسەتەکانیدا دوور لە هەر جۆرە سایە و پاشکۆیەتیەک یان لاسەنگبوونەوە بۆ لایەنێکی هەرێمی و نێودەوڵەتی دیاریکراو.
---
۲۹ـی تشرینی دووەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: هەر جۆرە پێکدادانێکی سیاسی رەتدەکەینەوە وداواکارین لە حکومەت بە ئەرکەکانی خۆی هەستێت
"ئیئتلافی نەسڕ" رەتکردنەوەی خۆی بۆ هەر جۆرە پێکدادانێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی رەتدەکاتەوە کە هیچ خزمەتێکمان پێناگەیەنێت، هەروەها رشتنی خوێنی بەریی و بێگوناهـ یان هەر جۆرە کارێکی تێکدەرانە کە ببێتە مایەی تێکدانی کۆی سەقامگیری کۆمەڵایەتی و ئەمنی.
وئیئتلافەکە هۆشداری دەدات لە کێشانی شەقام بەرەو جەنگێکی سیاسی کە یەکڕیزی و ئاشتی کۆمەڵایەتی بخاتە ژێر مەترسییەوە.
وئیئتلافی "نەسڕ" جەختدەکاتەوە لەسەر مافی خۆپیشاندانی ئاشتییانە، وجەختیشدەکاتەوە لەسەر مافی هەموو هێز و توێژە سیاسییەکان لە گوزارشتکردن لە دیدگا و پڕۆژەکانیان بەبێ سەپاندنی هیچ جۆرە ئیرادەیەکی دیاریکراو بەسەریاندا، و"نەسڕ" داواکاری پەنابردنە بۆ پرۆسەیەکی هەڵبژاردنی پاک و دادپەروەر کە دەرەنجامی راستگۆ و دادپەروەرانە دەربهاوێت بۆ بونیادنانی پێکهاتەیەکی حکومڕانی نیشتیمانی لە توانایدابێت وڵات دەربێنێت لە قەیرانەکانی.
و "نەسڕ" داواکارە لە حکومەت بە ئەرکەکانی خۆی هەستێت بۆ پاراستنی گیان و ماڵ، ودابینکردنی ئاسایش و جێبەجێکردنی دادپەروەری.
---
۷ـی کانونی یەکەمی ۲۰۲۰
پەیماننامەی شەرەفی نیشتیمانی
پاڵپشت بە بانگێشتە بەخشندەکەی سەماحەتی سەید موقتدی ئەلسەدر، و وەکو هاوئاهەنگییەک لەگەڵ داواکارییەکانی گۆڕانکاریی و چاکسازیدا کە راپەڕینە قارەمانەکەی ئۆکتۆبەر گوزارشتی لێکرد، ولە سۆنگەی باوەڕمان بە پێویستی بوونی پابەندبوونگەلێک کە چاکسازیکردنی کۆمەڵگا و دەوڵەت مسۆگەر بکات، وبۆ زامنکردنی پرەنسیپی یەکترتەواوکردن لەنێوان هێز و چالاکی و توێژە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکاندا، داواکاری دەستپێکردنی جوڵانەوەیەکی رێکخراوین بۆ بەرپاکردنی (پەیماننامەیەکی شەرەف) ئەمەش وەکو چوارچێوەیەک بۆ پرەنسیپە نیشتیمانییەکان کە هەموو هێز و چالاکییە کۆمەڵایەتییە عیڕاقییەکان ناچاری پابەندبوون بکرێن پێیەوەی:
یەکەم/سرووشتی پەیماننامەکە: بریتییە لە پەیماننامەیەکی شەرەفی نیشتیمانی کە پابەندبوونی سیاسی و بەهادار لەخۆ دەگرێت کە شوناسی عیڕاقی و بەها و مۆڕاڵەکانی بپارێزێت، ومسۆگەرکەری سەلامەتی سیستەمە گشتییەکە و حوکمڕانیەکی چاک و پاک بێت، هەروەها زامنکەری ئەدا و مومارەسەکانی هێز و چالاکییە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان بێت لە دەوڵەتدا.
دووەم/ کرۆکی پەیماننامەکە: چوارچێوەیەکی پرەنسیپییە کە رێز لە نەگۆڕ/سەوابتەکانی کۆمەڵگا و دەوڵەت دەگرێت و دەیانپارێزێت لە هەموو دۆخێکدا، ودانانی میکانیزمی واقیعی و پراکتیکاڵ بۆ جێبەجێکردنی.
سێیەم/لایەنی نیشتیمانی پەیماننامەکە: دوورە لە هەر ریزبەندییەکی ئیتینی و تایفی لەسەر ئاستی شوناسی کۆمەڵایەتی یان ژیانی سیاسی یان سیستەمی سیاسی یان بەرەی سیاسی و کاری هەڵبژاردن. لەگەڵ تەواوی رێزگرتنی فرەئیتینی و ئاینی و هەرێمی لە کۆمەڵگاکەماندا.
چوارەم/ئاشتیخوازی پەیماننامەکە: و باوکایەتییە پارێزەرەکەی بۆ هەمووان و لانەدانی بەرەو توندوتیژی لەژێر گوشاری هەر جۆرە دۆخێکدا بێت.
پێنجەم/پابەندییەکانی پەیماننامەکە: پابەندبوونی هێزە سیاسی و کۆمەڵایەتییە کاریگەرەکان بە پاراستنی بەهاکانی عیڕاق و مۆڕاڵەکانی کۆمەڵگاکەی، وپاراستنی یەکڕیزی و سیستەمەکە و بەرژەوەندییە گشتییەکان، لەوانەش رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و لادان و فەوزا و پاشکۆیەتی بۆ بێگانە و چەک و گرووپە سەرەڕۆکان، ولێپرسینەوە لەوانەی کە بوونەهۆی خوێنڕشتن و سنوربەزاندنی حورمەت و سەروەری نیشتیمانی عیڕاق.
شەشەم/ئامانجەکانی پەیماننامەکە:
۱. رێکخستنی رێڕەو و ئەدای گشتی هەموو هێز و چالاکییەکان بەشێوەیەک کە لە خزمەتی چاکەی کۆمەڵایەتی و دەوڵەتدا بێت.
۲. جیاکردنەوە و رووبەڕووبوونەوەی ئەو هێز و چالاکییانەی کە کاردەکەن دژ بە مۆڕاڵەکانی کۆمەڵگا و چاکی حوکمڕانی و سەلامەتی دەوڵەت.
۳.پابەندکردنی هێز و چالاکییەکان بە بنەماکانی حوکمڕانی ژیرەوە، وتایبەتمەندی شوناس و بەها و مۆڕاڵە عیڕاقییەکان، ولە ئەستۆگرتنی بەرپرسیارێتی پابەندبوون بەسەلامەتی و چاکسازی و گەشەپێدانی سیستەمی سیاسی تاوەکو بتوانێت داخوازییەکانی گەل بەجێبێنێت و ماف و بەرژەوەندییەکانی مسۆگەر بکات دوور لە هەر جۆرە سەپاندن و ساختەکردنی ئیرادەیەک یان سایە و سێبەرێک یان نامۆبوون یان پاشکۆیەتییەک بۆ بێگانە.
---
٨ـی کانونی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: پشتگیری لە داواکانی هاوڵاتیانمان دەکەین لە هەرێمی کوردستاندا و سەرکۆنەی سەرکوتکاری دەکەین
"ئیئتلافی نەسڕ" پشتگیری لە دواکارییە رەواکانی هاوڵاتیان دەکات لە هەرێمی کوردستاندا بۆ ژیانێکی ئازاد و شایستە، وەکو دابینکردنی مووچە و پێویستییە سەرەکییەکانی ژیانی رۆژانەی گەل. وئیئتلافەکە سەرکۆنەی ئەو سەرکوتکارییە دەکات کە دژ بە هاوڵاتیان و دەزگای راگەیاندنەکان ئەنجام دەدەرێت، وداواکارە بەدەم داواکاری خۆپیشاندەرانەوە بچن بەشێوەیەکی خێرا، و واڵاکردنی ئازادی رۆژنامەوانی، وپاراستنی گیان و موڵکوماڵی تایبەت و گشتی.
و"ئیئتلافی نەسڕ" پێیوایە کە بەجێهێنانی داواکارییەکانی گەل، بەندە بە بەڕێوەبردنێکی نیشتیمانی چالاک و پاکەوە کە لە توانایدا بێت وەڵامی پێویستییەکانی حوکم بداتەوە، وهەروەها رزگاربوونی عیڕاق وەکو دەوڵەتێک بەندە بە سیستەمی هاوڵاتیبوون و حوکمی ژیرەوە، هاوکات بەندە بە ئازادکردنی دەوڵەتەوە لە پشکپشکێنە و گەندەڵی و پاشکۆیەتی ئیرادە و بڕیار. ماف و داواکارییەکان هاوڵاتیانی عیڕاق یەک شتە لە زاخۆوە بۆ فاو، وجێبەجێکردنی ئەم داواکاریانەش بەندە بە دامەزراندنی حوکمێکی دادپەروەر و پاک و شایستەوە.
---
۹ـی کانونی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: ئێمە بیر لە لێپرسینەوە ناکەین سەرەڕای تێبینییەکانمان لەسەر ئەدای حکومەت
"ئیئتلافی نەسڕ" وەکو کەیانێکی سیاسی رەتدیەکاتەوە بەنیازی لێپرسینەوە و ئیستیجوابکردن بێت لە سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیران بەڕێز موستەفا کازمی، وپێیوایە کە ئەندامانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی تەواوی فراکسیۆنەکان مافی خۆیانە کە مومارەسی حەقە دەستوورییەکانی خۆیان بکەن لە دەستنیشانکردنی هۆکارەکانی بانگێشتکردن و لێپرسینەوە بۆ هەر بەرپرسێکی جێبەجێکار پەیوەست بە ئەدای ئەو بەرپرسە بەپێی پێوەری درووست.
وهاوکات "نەسڕ" جەختدەکاتەوە لەوەی کە تێبینی زۆری هەیە دەربارەی ئەدای حکومەت و مامەڵەکردنی لەگەڵ دۆسێیەکانی دەوڵەت و هاوڵاتیاندا.
---
۱۰ـی کانونی یەکەمی ۲۰۲۰
وتاری دکتۆر حەیدەر عەبادی لە یادی سێ ساڵەی راگەیاندنی سەرکەوتندا
ئەی گەلی سەروەری عیڕاق:
ئەمڕۆ دەی کانونی یەکەمی ۲۰۱۷ ساڵیادی سەرکەوتنە مەزنەکەمانە بەسەر داعشدا کە مرۆڤ و خاک تێیدا ئازادکرا. وبەم بۆنەیەوە ئەم سەرکەوتنەتان کە جێی سەرسوڕمانی جیهان بوو بەرزدەنرخێنم، چونکە ئیرادەی ئێوە سەرکەوت بەسەر هێزە تاریکپەرست و بەربەرییەکاندا.
لەکاتێکدا بەم بۆنەیەوە سووربوون و قوربانیدانەکانی ئەم گەلە و جەنگاوەرە قارەمانەکانی بەرزدەنرخێنم، هاوکات جەختیشدەکەمەوە لەسەر:
۱. ئەو شەڕانەی کە بەرپامانکرد دژ بە تیرۆر شەڕی مانونەمان و وجوودیبوون بۆ دەوڵەت، وسەرکەوتین لە شەڕی بەدەستهێنانەوەی دەوڵەت و یەکڕیزی گەل لە دەمی تیرۆر و نامۆبوون، وبژاردەی کەوتن و نەمانی عیڕاقمان لەباربرد.
۲. شەڕەکانی ئازادکردن تەنیا شەڕە تەقە و رووبەڕووبوونەوە نەبوو، بەڵکو لە قووڵاییدا شەڕی بەڕێوەبردنی چالاکانەی دەوڵەت بوو لەڕووی ئابووریی و هەواڵگرییەوە و هەروەها راگرتنی هاوسەنگی نێوخۆیی و هەرێمی و نێودەوڵەتیی بوو، وتوانیمان توانای ئیدارە و ئیرادەی عیڕاقی بسەلمێنین لە سەرکەوتن لە شەڕە سەرتاسەری و ئاڵۆزەکاندا.
۳. سەرکەوتن بەسەر داعشدا بژاردەی قوتاندانی ناوچەکە و جیهان لەلایەن تیرۆر و وەحشیگەرییەوە لەناوبرد، بۆیە دەبێت ناوچەکە و جیهان کڵاوی رێز بۆ عێڕاق و گەلەکەی و جەنگاوەرەکانی بەرزبکاتەوە، وئەم قەرزەی بدەنەوە.
٤.سەرکەوتن بەسەر تیرۆردا عیڕاق بوو، وحەیفە سەرکەوتنەکە ببەخشرێت بە بێگانە ئیتر هەر لایەنێک بێت. ئێمە پشتیوانی جیهان بووین، وچاکەمان لەگەڵدا کردن، بەڵام وتوومانە و جەختیشیدەکەینەوە، کەوا خوێن و سەرکەوتنەکە عیڕاقی بوو بە ئیمتیاز، وپشتیوانیکردنی جیهانیش بۆ ئێمە لەپێناو بەرگریکردن بوو لە وڵات و بەرژەوەندییەکانی خۆیان بۆ ئەوەی دانەڕمێت لەسەر دەستی تیرۆر، وپشتیوانیەکانیانیش بێبەرامبەر نەبوون و تێچوەکانیان درابوو.
٥.لەڕێگەی سەرکەوتنمانەوە بەسەر تیرۆردا توانیمان دەرەنجام وەکو وڵاتێکی یەکپارچە و گەلێکی یەکگرتوو و بە ئابوورییەکی باشتر و سەروەرییەکی چاکەوەبوو لێی بێینەدەر، ومتمانەی جیهانمان بەخۆمان بەدەستهێنا وەکو دەوڵەت و ئیرادەیەکی سیاسی کە لەتوانایدایە گرەوە گەورەکان بباتەوە سەرباری ئاستەنگ و لەمپەرە زەبەلاحەکان.
ئەی گەلی بەخشندە: ئەو دەستکەوتانەی کە دوێنی بە ئیرادە و قوربانیدانەکان ئێوە بەدەستهاتن نابێت پاشەکشێ بکەن. ئێمە بژاردەکانی تیرۆر و تایفەگەری و پارچەپارچەبوون و فەوزامان لەناوبرد، ودەبێت ئەمڕۆ هەمان راستەڕێی ئیدارە و ئیرادە و سەروەریی جێبەجێ بکەین لەگەڵ دەوڵەت و دۆسێیەکاندا لەپێناو مسۆگەرکردنی کەڵەکەبوونی دەستکەوتەکان و کامڵبوونی دەوڵەتدا، نابێت ڕێگەبدەین دووبارە تیرۆر لانەکە درووستبکات و نیشتەجێ ببێتەوە، هەروەها دەبێت بەیەکڕیز بوەستین بەمەبەستی دووبارە نۆژەنکردنەوە و گەڕانەوەی ئاوارەکان و بنیادنانەوەی شارەکان و بڵاوکردنەوەی پێکەوەژیان و جێبەجێکردنی دادپەروەریی، ودەبێت یەکبگرین دژ بە دووبارە بەرهەمهێنانەوەی تایفەگەری و فەوزای چەک و لەدەستدەرچوونی گرووپەکان و کۆیلەبوونی ئیرادە بۆ بێگانە.
بردنەوەی گەمەی مانەوەی دەوڵەت و یەکپارچەیی و سەروەرییەکەی و خۆشگوزەرانی هاوڵاتیەکانی بەندە بە یەکڕیزی نیشتیمانی و حوکمی کاریگەر و ئیدارەی لێهاتووی دەوڵەتەوە، وهیوای تەواوم بەوەیە کە هەڵبژاردنەکانی داهاتوو لەدایکبوونی هاوکێشەیەکی کاریگەری حوکمڕانی چالاک بەخۆیەوە ببینێت کە لە توانایدا بێت وڵات لە قەیرانەکانی دەربهێنێت، ولێرەدا جەختدەکەمەوە لەسەر بەڕێوەچوونی پرۆسەیەکی هەڵبژاردنی ئازاد و پاک کە گوزارشت بکات لە ئیرادەی عیڕاقییەکان و داخوازییەکانیان بەرەو چاکسازی و گۆڕانکاریی و بەدەستهێنانی خواستەکانی گەل.
سڵاو لە عیڕاقی دژ بە تێکشکان..
سڵاو لە گەلە نەبزێنراوەکەی.
---
١٨ـى کانوونى یەکەم ٢٠٢٠
ئیئتلافى نەسڕ: لێدوانى شێخ عوبەیدی پێچەوانەى راستى و دادپەروەرییە
"ئیئتلافى نەسڕ" پێیوایە کە لێدوان و هەڵسەنگاندنەکەى شێخ سەڵاح عوبەیدى سەبارەت بە رووبەڕووبوونەوەى "عەبادى لەگەڵ گەندەڵیدا" لێدوانێکە پێچەوانەى راستى و دادپەروەرییە، وئامۆژگاریى شێخ عوبەیدى دەکەین کەوا بە لێدوانەکانی خۆى لە کۆمەڵێک چاوپێکەوتنى پێشوویدا بچێتەوە، کە تیاندا جەختیکردۆتەوە لەوەى کە عەبادى و حکومەتەکەى هەوڵى چاکسازییان داوە، وتێیدا دەڵێت:"عەبادى هەنگاوى پۆزەتیڤ دەنێت بەرەو چاکسازیى، وحکومەتەکەشى بەشێوەیەکى رێژەیى ئامادەییەکى باشتر لە پەرلەمانى هەبووە بۆ ئەنجامدانى چاکسازیى، وحکومەتەکەى عەبادى لە زیاد لە لێدوانێکدا بەمانایەک لە ماناکان ئارەزوومەندى خۆى نیشانداوە بۆ ئەنجامدانى ئەم چاکسازییانە و گلەیى و گازندەى هەبووە لەو کۆتانەى کە پەرلەمان دەسوقاچی پێ بەستوە بۆ ئەنجامدانى ئەو چاکسازییانە" ئەمەش لێدوانى پێشووترى شێخ بووە کە ئەوکات تێیدا گوزارشتێکى پۆزەتیڤ دەکات لە چاکسازییەکانى عەبادى دژ بە گەندەڵکاران.
هەروەها داواکارین لە شێخ و ئەوانى تریش کە پێداچوونەوەیەکى زانستى و ئۆبجەکتیڤانە بکەن بۆ هەڵسەنگەندانى قۆناغى حوکمڕانییەکەى عەبادى، کە باشترین و چالاکترین بوو لەڕووى پەیڕەو و پلان و رێوشوێنەکانى نەهێشتنى بەفێڕۆدان و گەندەڵیدا، وبەنیازى بەردەوامبوون بوو لە قۆناغى تەواوکردنى بنیادانى دەوڵەتدا پاش ئازادکردن و یەکخستنى بناغەکانى دەوڵەت بەشێویەک کە رێکخراوەکانى گەندەڵى هەڵبوەشێنێتەوە ئەوانەى وەکو کولتوورێک بەربڵاون و پارێزگارى دەکرێن لەڕێگەى سیستەمى پشکپشکێنە و بەرژەوەندخوازى سیاسییەوە.
بۆ ئەوەى داوەرییەکە دادپەروەرانە بێت، دەبێت پێوەرەکان بکرێت بە بنەما بۆ بڕیاردان لەسەر ئەدا وهەڵسەنگاندنى دەرەنجامەکان، وپێوەرەکانیش بریتین لە: (پەیڕەو و دەسکەوت و کات و ئاماژە) .. پرسیارەکەش لێرەدا ئەوەیە: ئایا پەیڕەوەکەى عەبادى پەیڕەوى گەندەڵى بوو، وئایا ئەو هیچ دەسکەوتێکى هەبوو لە رووبەڕووبوونەوەى گەندەڵیدا، وئایا ئامژەکان کە بەجەستەى دەوڵەتەوەن و بەپێى چەند دەستەیەکى بێلایەن ئەم پەیڕەو و دەسکەوتانە دەسەلمێنن؟ئایا ماوەى حوکمڕانییەکەى عەبادى قۆناغى خۆشى و پاڵدانەوە بوو بۆ ئەوەى ئەو بتوانێت چارەسەرى کۆى فایلەکانى دەوڵەت بکات بە سانایی؟ یان ئەو وێرانەى وڵاتێکى گرتەدەست کە دەبوایە سەرەتا ئازادى بکات و دووبارە بینێتە سەرپێى خۆى و بەیەکى بنێتەوە ئینجا دەستبکات بە پرۆسەکانى چاکسازى و چاککردن؟ وئایا ئەو کاولکاریى و گەندەڵى و فەوزایەى کە عەبادى بوو بە میراتگرى چارەسەر دەبوو بە گورزێک، یان بە فەرمانێک، یان بە گرتنەبەرى رێوشوێنێک؟ یان هێندە ئەو میراتە بەجێماوە فراوان و جەنجاڵ و بەیەکداچوو وقووڵ بوو کە پێویستى بە کات و خوودرێژى و ژیریی هەبوو بۆ ریشەکێشکردن و بنبڕکردنى؟... ئەم پیاوە ساڵەکانى حوکمڕانییەکەى بەسەربرد لە سەردانیکردنى ژوورێکى ئۆپراسیۆێنێکەوە بۆ ژوورى ئۆپراسیۆنێکى تر، ولە بەریەکى سەربازییەوە بۆ بەرەیەکى تر، ولە کۆبوونەوەیەکى دارایی و کارگێڕى و ئەمنییەوە بۆ یەکێکى تر، سەربارى ئەوە توانى کۆمەڵێک دەسکەوت بەجێبێنى لە گۆڕەپانى نەهێشتنى گەندەڵیدا کە حکومەتەکانى پیش خۆى نەیانتوانى ئەنجامى بدەن،.. ئەمەیە دەقى ئاماژەکانى رێکخراوى شەفافییەتى نێودەوڵەتى کە باس لەبارەیەوە دەکات و جەخت دەکاتەوە لەسەر دابەزینى ئاستى گەندەڵى بە رێژەى ١٧% لە ماوەى حوکمڕانییەکەى عەبادیدا، هەروەها دەڵێت کە حکومەتەکەى وەکو پەیڕەو و دەسکەوت و لە کاتوساتێکى قورس و بە شێوەیەکى پێوانەیى و کاریگەر توانى بەفێرۆدان و گەندەڵى کەمبکاتەوە، وبە ئاڕاستەیەکى درووستدا رێچکەى گرتبوو بۆ سنووردانان بۆ گەندەڵى ئەگەر هاتبا و بەردەوامبوایە لە حوکمڕانى و بەڕێوەبردنى وڵاتدا.
سەرەڕاى ئەمە دەوترێت: کامانەن ئەو رێوشوێن و دەسکەوتانەى کە عەبادى کردنى بە بنەما بۆ رووبەڕووبوونەوەى گەندەڵى؟.. بۆ مێژوو فەرموون ئەمە بەشێکیانن:
١.وەستاندنى هەناردەکردنى نەوتى بەقاچاخ براو بەمەش چەندین ملیار دۆلارى گەڕانەوە بۆ خەزێنەى دەوڵەت.
٢.کەڵک لە ئەزموونى نێودەوڵەتى وەرگیرا لە گۆڕەپانى بنبڕکردنى گەندەڵى و لێکۆڵەرى نێودەوڵەتى هێنرا بۆ بەشوێنکەوتنى پارە و موڵکى تۆمەتباران بە گەندەڵى لە ناوەوە و دەرەوەى عیڕاقدا، وبەفیعلیش کۆمەڵێک کەس زیندانى کران
٣.بۆ یەکەمین جار لە مێژووى عیڕاقدا گەورە بەرپرسانى پێشوو کە لە ژێر چاودێریدا بوون لە دەرەوى عیراق، هێنرانەوە بۆ عیڕاق بۆ دادگایی کردنیان بە تۆمەتەکانى گەندەڵى (وەزیر و پلە تایبەتەکان).
٤.دامەزراندنى ئەنجومەنى باڵاى رووبەڕووبوونەوەى گەندەڵى بەسەرۆکایەتى خودى عەبادى خۆى، بەمەبەستى زامنکردنى هەماهەنگى گاریگەر لەنێوان دەزگاکانى نەهێشتنى گەندەڵى بۆ جێبەجێکردنى ئەرکەکانیان.
٥.هەموارکردنى پڕۆژە یاساى قازانجى ناشەرعى (ئەمەت لە کوێوە پەیداکرد؟) ٢٠١٦ز، کە بریتییە لە یەکەمین پڕۆژە یاسای تایبەت بە حیسابى دارایى کە کۆمەڵیک جەزا و رێکار لەخۆ دەگرێت بۆ پێوانەکردنى هەڵاوسانى حیسابە داراییەکان، کە ئەنجوومەنى نوێنەران هەموارى نەکرد.
٧.تەشریعکردنى یاساى پاراستنى شایەتحاڵ و شارەزایان وچاوساغ و تاوانلێکراوان ژمارە (٨٥ بۆ ساڵى٢٠١٧) ویاساکە پاراستنى شایەتحاڵ و شارەزایان وچاوساغ و تاوانلێکراوانى گۆڕەپانى رووبەڕووبونەوەى گەندەڵى دەستەبەر دەکات.
٨.چاوخشاندنەوە بە وەرگرتنى گەورە فەرمانبەرانى حکومى بۆ پۆستەکەنیان لەوانەى کە راپێچى دادگا کراون بە تۆمەتەکانى گەندەڵى و دوورخستنەوەى هەندێکیان.
٩.کەمکردنەوەى خەرجى بەهۆى ئەو بەفێڕۆدانەى کە درووستى دەکات لە داهاتى گشتیدا، وپیکهێنانى تیمێکى تایبەت بە گێڕانەوەى پارە و تاوانبارەکان.
١٠.کارکردن بۆ داخستنى رێچکەکانى گەندەڵى لە گومرکەکاندا لە رێگەى دانانى رێکار و رێوشوێنى نوێیەوە بە کەڵک وەرگرتن لە ئەزموونە نێودەوڵەتییەکان.
١١.کەمکردنەوەى مووچەى نوێنەران و وەزیرەکانى ئێستا و پێشوو بۆ نیوە.
١٢.کەمکردنەوەى ژمارەى پاسەوانە تایبەتەکانى بەرپرسان بە رێژەى ٩٠% کە بوودجە وهێزە ئەمنییەکانى بەتاڵان دەبرد.
١٣.هەڵوەشاندنەوەى یاسا تایبەتەکان لەمەڕ مووچەى خانەنشینى پلە باڵاکانى بەرپرسەکان کە لە دەرەوەى یاساى خانەنشینى یەکگرتوو بوو.
١٤.هەڵوەشاندنەوەى نەسریەیى تایبەتى سەرۆکایەتییەکان و دەستەکانى سەر بەو سەرۆکایەتییانە.
١٥.هەڵوەشاندنەوەى پۆستە زیادەکان، جێگرانى سەرۆکاییەتى کۆمار و سەرۆکاییەتى ئەنجومەنى وەزیران.
هەروەها، دەبیت بگەڕێینەوە بۆ خوێندنەوەى داتا فەرمییەکانى دەستەى دەستپاکى بۆ ئەوەى بزانین راپۆرتى ساڵەکانى ٢٠١٥ تا ٢٠١٨ چیمان پێ دەڵێن بەمەبەستى زانینى ئەو دەستکەوتانەى کە بەدەستهێنران بەهۆى ئەو رێوشوێنانەوەى کە حکومەتەکەى عەبادى لەبەریگرتن و بەهۆى هاریکاریکردنى لە رووبەڕووبوونەوەى گەندەڵیدا.
فەرموون ئەمانەى خوارەوە داتا فەرمییەکانن بەپێى داتا ساڵانەییەکانى دەستەى دەستپاکى:
ساڵى 2015
کۆى گشتى ئاگەدارکردنەوەکان(بلاغات) وهەواڵ پێدانەکان(اخبارات) وکەیسە جەزائییەکان(18969) بوو کە (13067) حاڵەتیان یەکلایى کرایەوە، وژمارەى ئەوانەى کە راپێچى دادگاى پەیوەست کران (3955) تۆمەتبار بوون، کە (18)یان وەزیر یان هاوئاستیان بوون و(32) بڕیارى راپێچیکردن دەرکرا بۆیان، و(185) کەسیش کە خاوەنى پلەى فەرمانبەرى تایبەت بوون و بەڕێوەبەرى گشتی یان هاوئاستیان بوون (326) بڕیارى راپێچیکردن دەرکرا بۆیان. وکۆى گشتى ئەو پارە گشتییانەى کە بەدەستهێنرایەوە ئەوانەى کە فەرماندرا بە گێڕانەوەیان وبەفێڕۆدانیان ڕاگیرا لەپێناوى پاراستنى پارەى گشتیدا بڕەکەى (1.169.306.086.136) یەک تریلیۆن وسەد وشەست ونۆ ملیار وسێ سەد وشەش ملیۆن وهەشتا وشەش هەزار وسەد وسی وشەش دینارى عیڕاقى بوو . وژمارەى بڕیارەکانى قەدەغەکردنى گەشتکردن گەیشتە (334) بڕیار، کە (20) وەزیر یان هاوئاستیانى گرتەوە و(314) کەسی تریشى گرتەوە کە خاوەن پلەى تایبەت و بەڕێوەبەرى گشتى و هاوئاستیان بوون.
ساڵى 2016
کۆى گشتى ئاگەدارکردنەوەکان(بلاغات) وهەواڵ پێدانەکان(اخبارات) وکەیسەکان گەیشتە(18028) کە (13863) حاڵەتیان یەکلایى کرایەوە، و فەرمانەکانى دەستگیرکردنیش گەیشتە(3198) فەرمان کە (836) فەرمانیان جێبەجیکرا، و ژمارەى ئەو حوکمى ئیدانانەى کە پلەى یەکلاییکەرەوەیان وەرگرت (355) حوکم بوو کە (4) حوکمیان بەسەر دوو وەزیردا درا و(18) حوکمیش بەسەر (18) کەسى خاوەن پلەى تایبەت و بەڕێوەبەرى گشتى وهاوئاستیاندا درا. وکۆى گشتى ئەو پارە گشتییانەى کە بەدەستهێنرایەوە ئەوانەى کە فەرماندرا بە گێڕانەوەیان وبەفێڕۆدانیان ڕاگیرا بڕەکەى (2،599،814،370،554) دوو ترلیۆن وپێنج سەد ونەوەت ونۆ ملیار وهەشت سەد وچواردە ملیۆن وسێ سەد وحەفتا هەزار وپێنج سەد وپەنجا وچوار دینارى عیڕاقى بوو.
ساڵى 2017
کۆى گشتى ئاگەدارکردنەوەکان(بلاغات) وهەواڵ پێدانەکان(اخبارات) وکەیسەکان گەیشتە (٢٠٨٨٠) کە (١٦١٨٠) حاڵەتیان یەکلایى کرایەوە، وژمارەى بڕیارەکانى قەدەغەکردنى گەشتکردن بۆ دەرەوەى عیڕاق گەیشتە (٣١٥) بڕیار، و (٢٩٣) پرۆسەى دەستبەسەرداگرتنى دەستبەجێ، وژمارەى ئەو تۆمەتبارانى کە لە کاتى تێوەگلاندا گیراون گەیشتە (٤٨٣) تۆمەتبار، وژمارەى ئەو کەیسە جەزائییانەى کە راپێچى دادگاى پەیوەست کراون –دادگاى تاوانکارى(٢٤١٢) کەیس بوون، کە (٣٩٠١) بڕیارى راپێچکردنى لەخۆ گرتبوو، تێیدا (٣٠٩٥) تۆمەتبار راپێچکران، کە (١٨)یان وەزیر یان هاوئاستیان بوون، کە (٢٤) بڕیارى راپێچیکردنیان بۆ دەرکرا، و (١٧٦) کەسی خاوەن پلەى تایبەت و بەڕێوەبەرى گشتی یان هاوئاستیان بوون، کە (٢٨٥) بڕیارى راپێچیکردنیان بۆ دەرکرا. وکۆى گشتى ئەو پارە گشتییانەى کە بەدەستهێنرایەوە ئەوانەى کە فەرماندرا بە گێڕانەوەیان وبەفێڕۆدانیان ڕاگیرا بڕەکەى (١٬٣٠٥٬٦٩٤٬٦٤٤٬٤٩٢) یەک ترلیۆن وسێ سەد وپێنج ملیار و شەش سەد ونەوەت وچوار ملیۆن وشەش سەد وچل وچوار هەزار وچوار سەد ونەوەت ودوو دینارى عیڕاقى بوو.
لە 1/1/2018 تاوەکو 30/6/2018
کۆى گشتى ئاگەدارکردنەوەکان(بلاغات) گەیشتە (1361) ئاگەدارکردنەوە بە رێژەى 96%ـى یەکلاییکردنەوە، و ژمارەى وهەواڵ پێدانەکان(اخبارات) گەیشتە (1916) هەواڵ بە رێژەى 62.4%ـى یەکلاییکردنەوە، وژمارەى کەیسە جەزائییەکان گەیشتە (4563) کەیس بە رێژەى 61.5%ـى یەکلاییکردنەوە، ژمارەى فەرمانە دادوەرییەکانى هێنانە بەردەم دادگا گەیشتە (2791) فەرمان بەسەر 3258 تۆمەتبار کە 10 ـیان وەزیر یان هاوئاستیان بوو و171 کەسى خاوەن پلەى تایبەت وبەڕێژەى 76%ـى یەکلاییکردنەوە، وژمارەى فەرمانەکانى دەستگیرکردن گەیشتە (1071) فەرمان بەڕێژەى 56.94%ـى یەکلاییکردنەوە، و ژمارەى فەرمانى دەستبەسەرکردنە دادگایەکان گەیشتە (736) فەرمان کە 10 فەرمانیان دژ بە 7 تۆمەتبارى پلە تایبەت دەرکراوە، وژمارەى بڕیارەکانى قەدەغەکردن لە گەشتکردن بۆ دەرەوەى عیراق گەیشتە (97) بڕیار کە 3 بڕیاریان بۆ وەزیر یان هاوئاستیان دراوە و 1٠ـیانیش بۆ پلە تایبەتەکان و84 ـیشیان بۆ کەسانى خوار پلەکانى پێشووە دەرکراوە، وژمارەى پرۆسەکانى دەستگیکردن بەهۆى تێوەگلان بە بەرتیل و دزین و تەزویروە گەیشتە 216 پرۆسە، وژمارەى ئەو کەیسە جەزائییانەى کە راپێچى دادگاى پەیوەست کراون –دادگاى تاوانکارى (1041) کەیس بوون، وکۆى گشتى ئەو پارە گشتییانەى کە بەدەستهێنرایەوە نزیکەى (386) مليار دينارى عیڕاقى بوو، وژمارەى فایلەکانى رادەستکردنەوەى هەڵهاتووەکان لە یاسا گەیشتە (144( فایل، وژمارەى فایلەکانى بەدەستهێنانەوەى پارە بەقاچاخ براوەکان گەیشتە (40) فایل.
---
۲۰ کانوونی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ:"دابەزاندنی نرخی ئاڵوگۆڕی دینار و کەمکردنەوەی داهاتی هاوڵاتی هۆکارە بۆ قورستربوونی باری قەیرانە ئابوورییەکە لەسەر شانی هەژاراندا"
"ئیئتلافی نەسڕ" رەتکردنەوەی خۆی رادەگەیەنێت بۆ رێوشوێنی دابەزاندنی نرخی دیناری عیڕاقی و کەمکردنەوەی داهاتی هاوڵاتیان، لەکاتێکدا ئەم هەنگاوە هیچ ئاسۆیەکی دیاری نییە کە دۆخەکە چارەسەر بکات، بەڵکو بریتییە لە جەنگێک بۆ سەر هەژاران و خاوەن داهاتە سنووردارەکان، ودەرگاکە واڵا دەکات بۆ هەڵاوسان، وڕەنگە نەشتوانرێت جێگیربوونی دراو بپارێزرێت،.. ونەسڕ لێکەوتەکانی ئەم هەنگاوە هاوشێوەی داڕمانی ئابووریی و کۆمەڵایەتی کە کاریگەری دەخاتە سەر بونیادی کۆمەڵایەتی و بژێوی هاوڵاتیان دەخاتە حکومەت و ئەو هێزە سیاسییانەی کە پاڵپشتی لەم هەنگاوە دەکەن.
گرتنەبەری ئەم رێوشوێنانە و بەردەوامبوونی خەرجی نابەپرسیارانە لەنێو ژینگەیەکی بیرۆکراسی گەندەڵ و هەڵوەشاوە و فەوزەویدا، ولەنێو ئاستنزمی بونیادی ژێرخان و لاوازی ئەو خزمەتگوزارییانەی کە بە بناغەی چالاکییە ئابووریی و پیشەسازیی و کشتوکاڵییەکان دادەنرێن هۆکارن بۆ دەرەنجامی کارەساتبار، وترسمان هەیە لەوەی نەتوانرێت نرخی ئاڵوگۆڕ کۆنترۆڵ بکرێت لەنێو ئەم دۆخەی ئێستادا، هەموومان دەزانین سیاسەتی نرخی ئاڵوگۆڕ سیاسەتێکە کار دەکات لەپاڵ سیاسەتێکی نەختێنەیی سەرکەوتوودا، ولەبوونی گۆڕەپانێکی چالاکی بازاڕی دراودا، ئەمەش لە ئێستادا بەردەست نییە بۆیە بانکی ناوەندی ناچار دەبێت کە دراوی بیانی بەکاربهێنێت بۆ کۆنترۆڵکردنی سیوولە لەسەر ئاستەکانی بەڕووخستنی دراو لەبری گرتنەبەری سیاسەتێکی حکومی کاریگەر لەپێناو رێکخستنی خەرجی و هاندان و تەحفیزکردنی ئابووری.
حکومەت دەیتوانی رێوشوێنی باشتر و بەتێچووی کەمتر بگرێتەبەر بۆ تێپەڕاندنی قەیرانە ئابوورییەکە، لەوانەش: تەحفیزکردنی ئابووری و هاندان بۆ وەبەرهێنان و درووستکردنی هەلی کار، لەجیاتی ئەم دۆخەی کە لەئێستادا خوڵقاوە، هەروەها حکومەت دەیتوانی پڕۆژە یاسای بوودجەیەک بخاتەڕوو کە تێیدا خەرجی ناپێویست تەواو سنووردارکرابێت هاوشێوەی ئەوەی حکومەتەکەی عەبادی خستیەڕوو لە ساڵەکانی ۲۰۱٥-۲۰۱٨ کە بنیادبوو لەسەر بنەمای دیاریکردنی ئەولەویاتەکان و کەمکردنەوەی خەرجییەکان وقەدەغەکردنی بەفێڕۆدان.
حکومەتەکەی عەبادی لەو کاتەدا و سەرباری دۆخی سەختی جەنگ وداڕمانی نرخەکانی نەوت بۆ زیاد لە سێ ساڵی بەدوایەکدا بەڵام توانی قەیرانەکە تێپەڕێنێت بەکەمترین زیان، وسیاسەتی پەیکەرکردنەوەی ئەولەویات، سنووردارکردنی خەرجی، وقەدەغەکردنی خەرجی ناپێویست، ورێکخستنی پەنجەرەی فڕۆشتنی دراو، وکۆنترۆڵکردنی دیلەرەکان(مضاربات)، وفراوانکردنی داهاتە ناوخۆییەکانی دەوڵەت، وکەمکردنەوەی مووچە و ئیمتیازی بەرپرسان، سەرکەوتوویی خۆی سەلماند لە تێپەڕاندنی قەیرانەکەدا، ونرخی ئاڵوگۆڕی دیناریشی پاراست، ومووچەیشی دابینکرد، وتوێژە هەژار و خاوەن داهاتە سنووردارەکانیشی پاراست، وخەرجی سەرەکی و پێویستیشی پاراست، وئەرکەکانی ئازادکردنیشی بەجێهێنا، ودەستیکرد بە کارەکانی دووبارە نۆژەنکردنەوە و بنیادانان، وبڕی ۱٤ ملیار دۆلاریشی تەسلیم بەحکومەتی دوای خۆی کرد، وئاستی (تەسنیفی ئیئتیمانی) عیڕاقی بەرزکردەوە لەسەر ئاستی جیهاندا سەرباری ئەوەی قەیرانە داراییە خنکێنەرەکە بەردەوامبوو بۆ زیاد لە سێ ساڵی بەدوایەکدا و ئاستەکانی نرخی فڕۆشتنی بەرمیلی نەوت کەمتر بوو لە نرخی ئێستا.
و"ئیئتلافی نەسڕ" داواکارە دووبارە کارکردن بە رێشوێنەکانی حکومەتەکەی عەبادی چالاکبکرێتەوە لەپێناو تێپەڕاندنی قەیرانە داراییەکەی ئێستا، چونکە ئەزموونێکی سەرکەوتووە و ئیمکانی جێبەجێکردن و تەوزیفکردنی هەیە، لەجیاتی گرتنەبەری سیاسەتێکی خەرجکردنی بەفێڕۆدەر و دابەزاندنی نرخی ئاڵوگۆڕی دینار یان پەنابردن بۆ سیاسەتی قەرزکردنی کراوە یان کەمکردنەوەی مووچە و هەڵگرتنی پارێزبەندی لەسەر توێژە هەژار و خاوەن داهاتە سنووردارەکان.
بونیادنانی چاکسازیی و تێپەڕاندنی ئەم قەیرانەی ئێستا بەبێ حوکمڕانییەکی چالاک و ئازاد و دوور لە بەرژەوەندی سیاسی دەستەبەر نابێت، ئابووری هاوشێوەی خزمەتگوزاریی و ئاسایش و سەروەریی هەرگیز نابوژێتەوە لە سایەی پارچەپارچەبوونی حوکم و ململانێ لەسەر ناوەندەکانی بڕیار و بەئاغابوونی سنوورەکان بەسەر ناوەنددا، هەروەها لە سایەی بەکەڵەگابوونی هەمووان بەسەر دەوڵەت و یەکپارچەیی سیاسەت و بڕیارەکانیدا، وچاکسازیش هەرگیز سەرناگرێت لەسایەی دەرەبەگایەتی سیاسی و قووتدانی دەوڵەت لەلایەن حیزبەکانەوە لەژێر ناونیشانەکانی پشکپشکێنەدا.
"نەسڕ" داواکارە لە هەمووان بە یەکڕیزبوونی نیشتیمانی بۆ تێپەڕاندنی قەیرانەکە، وگرتنەبەری پاشترین چارەسەر بۆ پاراستنی ئابووری و بەرژەوەندی هاوڵاتیان.
---
۲۲ کانوونی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافي نەسڕ: پشتگیری لە حکومەت دەکەین بۆ هەڵوێستی سەبارەت بە پاراستنی خاوەن داهاتە سنووردارەکان
"ئیئتلافی نەسڕ" پشتگیری خۆی رادەگەیەنێت سەبارەت بە رێوشێنەکانی حکومەت بۆ دەستنەبردن بۆ خاوەن داهاتە سنووردارەکان لە بودجەی ۲۰۲۱ـدا، وپاراستنیان بەپێی پرەنسیپی عەدالەتی کۆمەڵایەتی.
و"نەسڕ" داواکارە لە حکومەت کە خەرجییەکان سانسۆر بکات، وسەقفی پێشەنگەکانی خەرجی دیاری بکات، وچاوبخشێنتەوە بە هەموو خەرجییە زیاد وناپێویستەکان، وچڕکردنەوەی هەوڵ و رێوشوێنەکانی رێکخستنی دەروازە سنوورییەکان و جێگاکانی فڕۆشتنی دراو و بەئامێرکردنی باج و گومرک، ئەمانەش لەپێناو تێپەڕاندنی قەیرانە داراییەکە، وهەوڵدان بۆ گێڕانەوەی هێزی دیناری عیڕاقی.
---
۲۳ کانوونی یەکەم ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: داواکارین لە ئیدارەی ئەمیریکی بە بڕیاری لێخۆشبوون لە بکوژان بچێتەوە
ئیئتلافی نەسڕ سەرکۆنەی بڕیاری سەرۆکی ئەمریکی کە نزیکه لە کۆتایی هاتنی ویلایەتەکەی خۆی "دۆناڵد ترامپ" دەکات سەبارەت بە دەرکردنی لێخۆشبوون لە حوکمدراوان بە کوشتنی عیڕاقییه بێتاوانەکان لە رووداوی کوشتاری بلاک وۆتەری قێزەوەندا لە ساڵی ۲۰۰۳ ـدا، وداواکارین لە ئیدارەی ئەمریکی بڕیارەکەی هەڵبوەشێنێتەوە وەکو پابەندبوونێک بە یاسا نێودەوڵەتییەکان، ووەکو پابەندبوونێک بە بنیادنانی پەیوەندی دادپەروەرانە لەگەڵ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکادا.
و"ئیئتلافی نەسڕ" پێشوازی دەکات لە سەرکۆنەکردن و بەدواداچوونی حکومەتی عیڕاقی لەڕێگەی وەزارەتی دەرەوەی عیڕاقییەوە بۆ ئەم پرسە ترسناکە.
و"نەسڕ" جەختدەکاتەوە لەوەی کە مافی عیڕاقی بەسەر بکوژانەوە ماوەتەو، ودەبێت دامودەزگا پەیوەستەکانی دەوڵەت بەدواداچوون بکات بۆ ئەم پرسە بەشێوەیەک کە عەدالەت و دادپەروەری بەدەستبهێنێت بۆ عیڕاقییەکان.
---
۲٨ـی کانوونی یەکەمی ۲۰۲۰
ئیئتلافی نەسڕ: داواکارین بە قەدەغەکردنی چەک و هێشتنەوەی لەدەستی دەوڵەتدا و هۆشداری دەدەین لە کردنی عیڕاق بە گۆڕەپانێکی شەڕی کراوە
"ئیئتلافی نەسڕ" داواکارە لە هەموو هێزەکان پابەندی لۆژیکی دەوڵەت و شەرعییەتەکەی بن، واتا پابەندبوونێکی راستەقینە و جیددی بە قەدەغەکردنی چەک و هێشتنەوەی لەدەستی دەوڵەتدا بەپێی یاسا و دامودەزگاکانی، وهەر جۆرە هەڵسوکەوتێک لە دەرەوەی ئیرادەی دەزگاکانی دەوڵەتدا بریتییە لە دەرچوون لە یاسا و یاخیبوون لە دەوڵەت و شەرعییەت و بەرژەوەندییەکانی، هەر ئەمەش بوو کە مەرجەعیەتی باڵای ئاینی گوزارشتی لێکرد کاتێک داواکار بوو بە "گرتنەبەری رێوشوێنی توند بۆ قەدەغکردنی چەک و هێشتنەوەی لەدەستی دەوڵەتدا، ووەستانەوەی توند بەڕووی هەر جۆرە دەستێوەردانێک لە کارووباری وڵاتەکەدا".
نابێت سەروەریی دەوڵەت و ئاسایشی گەلەکەی و بەرژەوەندییەکانی پاشکۆی دەستی ئیجتیهادات و ململانێی بەرژەوەندییەکان و جەنگی ئەژینداکان بێت، دەوڵەت خاوەنی دەزگای شەرعی (یاسادانان و جێبەجێکردن و دادگایی) خۆیەتی و دەبێت هەمووان پابەندی سیاقەکانی بن و ملکەچی لۆژیکەکەی بن، چونکە لەدەرەوەی سنووری دەوڵەتدا هیچ نییە بێجگە لە فەوزا و نامۆبوون.
بەپێی یاسای نێودەوڵەتی و بەرپرسیارێتی ئەخلاقی پاراستنی نێردە دیپلۆماتییەکان بەشێکە لە پابەندبوونەکانی دەوڵەت و ئەرکەکانی، وڕێگەپێدراو نییە عیڕاق بکێشرێت بەرەو ناوچەی تەریک بوون و سزا نێودەوڵەتییەکان. هەروەها لە بەرژەوەندی کەسدا نییە عیڕاق بکرێت بە گۆڕەپانێکی لەدەستدەرچووی ململانێیەکان، وهۆشداری دەدەین بە هەموو لایەنەکان لە کردنی عیڕاق بە گۆڕەپانێک بۆ شەڕی کراوە، چونکە ناتوانرێت پێشبینی ئاسۆکانی ئەو کارەساتە بکرێت کە رووبەڕووی ناوچەکە جیهان دەبێتەوە ئەگەر بێتو کۆنترۆلکردنی ململانێیەکە لەدەست دەرچێت.
ئەمڕۆ دەوڵەتەکەمان لە قورسترین قەیرانی ئابووری و سەروەریی خۆیدا دەژێت، وئەرکی هەموو لایەکە پشتیوانی دەوڵەت بکات بۆ بەهێزکردنی و کار بکەین لەسەر بێلایەنبوونی لە ململانێی میحوەرەکاندا، لەپێناو مسۆگەرکردنی یەکپارچەیی و سەقامگیریی و گەشەکردنەکەیدا.
